PROGRAM:
1. Georges Bizet – fragment Uwertury z opery Carmen
2. Christoph Willibald Gluck – fragment Tańca błogosławionych duchów z opery Orfeusz i Eurydyka
3. Johannes Brahms – Kołysanka
4. Scott Joplin – The Entertainer
5. Jazz Bisciniums
6. Piotr Czajkowski – Marsz z baletu Dziadek do orzechów
Jednym z najważniejszych aspektów w muzyce jest barwa dźwięku. Barwa stanowi charakter dźwięku; decyduje ona o wrażeniach słuchowych, które sprawiają, że jeden instrument brzmi inaczej, niż inny. To dlatego możemy usłyszeć różnicę pomiędzy skrzypcami a waltornią. Skrzypce dają wrażenie ciepła i drewna, a brzmienie waltorni jest miękkie i głębokie. Wszystkie z tych rozmaitych barw powstają przez połączenie dwóch rzeczy: drgań samego instrumentu i częstotliwości wytwarzanych przez te wibracje. Ogromny wpływ na wytwarzane wibracje ma zarówno rozmiar instrumentu, jak i jego kształt. Barwa dźwięku jest ważnym kryterium stosowanym przy charakteryzowaniu poszczególnych instrumentów muzycznych. Dźwięki wydobywane na różnych instrumentach posiadają pewną charakterystyczną jakość pozwalającą nam rozpoznać, jaki instrument gra, nawet jeśli go nie widzimy. Różnice w barwie dźwięku umiejętnie wykorzystywali kompozytorzy i potrafili je łączyć w najróżniejsze wzajemne układy, np. w orkiestrze. Mistrzem tej sztuki był francuski kompozytor Hektor Berlioz.
Warto również zwrócić uwagę na termin samej kolorystyki w muzyce. Kolorystyka to jeden z elementów dzieła muzycznego, który wiąże się ze środkami wykonawczymi utworu. Pozwala na dostrzeganie różnic między dźwiękami o tej samej wysokości zaśpiewanymi lub zagranymi przez różne instrumenty lub głosy. Na jakość brzmienia utworu wpływa artykulacja czyli sposób wydobywania i łączenia dźwięków, zestawienie instrumentów (głosów), ich ilość, rejestr w jakim są używane, dynamika, rodzaje stosowanych współbrzmień i połączeń harmonicznych.
Określenia dotyczące kolorystyki nie są pojęciami formalnymi, lecz branymi z języka potocznego, i tak kolorystyka może być delikatna, bogata, jasna, pełna, łagodna, spokojna, wesoła, skontrastowana, wyrafinowana, mroczna, zgaszona, hałaśliwa, subtelna, toporna, itp.
Kolorystyka jest, obok interpretacji, jednym z najważniejszych elementów wyrazu utworu (czyli jego nastroju i przekazywanych treści). Szczególnie duże znaczenie kolorystyka ma w muzyce dźwiękonaśladowczej, ilustracyjnej oraz programowej.
W tym odcinku niewątpliwie dużą rolę odgrywają flety: poprzeczny oraz najmniejszy w rodzinie – piccolo, na którym można wykonywać bardzo wysokie dźwięki. Historia fletu sięga kilku tysięcy lat wstecz, choć oczywiście pierwsze instrumenty w niczym nie przypominały tych znanych nam obecnie. Początkowo były one wykonywane z trzciny, kości lub drewna (m.in. hebanu czy bukszpanu), choć zdarzały się także instrumenty robione z porcelany a nawet kryształu. Były proste i zazwyczaj posiadały osiem otworów. Prawdziwa rewolucja pod względem budowy i wykorzystania fletu miała miejsce dopiero w XIX wieku, kiedy to Theobald Boehm opracował mechanikę i konstrukcję podobną do współczesnej.
Choć współcześnie zdecydowana większość fletów poprzecznych wykonywana jest z metali, to flet poprzeczny należy do grupy instrumentów dętych drewnianych. W swojej grupie jest to instrument mogący osiągnąć najwyższy dźwięk. Nuty dla partii fletu zapisywane są w kluczu wiolinowym. Instrument ten znajduje wszechstronne zastosowanie w każdym gatunku muzycznym. Doskonale sprawdza się jako instrument solowy jak również współtowarzyszący. Możemy go spotkać w małych kameralnych zespołach jak i w dużych orkiestrach symfonicznych czy jazzowych.
Oczywiście obok fletów, w tym odcinku usłyszymy również inne barwy dźwięku wraz z bogatą kolorystyką. Niewątpliwie wpływają one nie tylko na samą strukturę utworów, ale przede wszystkim na odbiór muzyki przez słuchaczy.
Komentarze